سوئیسسوئیس (به آلمانی: "Schweiz"، فرانسه: "Suisse"، ایتالیایی: "Svizzera") با نام رسمی کنفدراسیون سوئیس، کشوری است در اروپای غربی که از شمال با آلمان، از شرق با اتریش و لیختنشتاین، از جنوب با ایتالیا و از غرب با فرانسه همسایه است.
این کشور ۷٫۵ میلیون نفر جمعیت و مساحتی بالغ بر ۴۱٬۲۹۰ کیلومتر مربع دارد. سوئیس کشوری است به صورت جمهوری فدرال و از ۲۶ ایالت تشکیل شدهاست که «کانتون» خوانده میشوند.
پرچم سوئیسپرچم سوئیس مربعی سرخ رنگ که در وسط آن صلیبی هماندازه سفید نقش بسته است. و به همراه پرچم واتیکان تنها پرچمهای کشوری مربع دنیا میباشند.(نسبت عرض به طول پرچم Civil سوئیس ۲:۳ است اما پرچم ملی آن ۱:۱ است) تصویر نماد صلیب سرخ از پرچم سوئیس گرفتهشدهاست.
پایتخت سوئیس شهر برن است و قطبهای اقتصادی این کشور دو شهر جهانی ژنو و زوریخ هستند. سوئیس یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان است و درآمد سرانه در این کشور با ۳۹٬۰۰۰ دلار برای هر نفر از بالاترینها در جهان است.
سوئیس کشوری چندزبانی است و در آن چهار زبان آلمانی، فرانسوی، ایتالیایی و رومانش به رسمیت شناخته میشوند.
سوئیس دارای سابقهٔ طولانی بیطرفی در مناسبات جهانی است به طوری که این کشور از سال ۱۸۱۵ تاکنون وارد هیچ جنگی نشدهاست. این کشور مقر بسیاری از سازمانهای بینالمللی چون صلیب سرخ و سازمان تجارت جهانی است. یکی از دو دفتر اروپای سازمان ملل نیز در این کشور و در شهر ژنو قرار دارد.
تاسیس کشور سوئیس در تاریخ ۱ اوت ۱۲۹۱ ذکر میشود و این روز در سوئیس تعطیل ملی میباشد.
تاریخسلتها اولین ساکنان سوییس بودند. تیره ای از این قوم که هلوتیا (Helvetia) نام دارند پیش از تسلط رومیان بر سوییس، در کوهستانهای ژورا و آلپ ساکن شدند و آنجا را هلوتیا نامیدند. هلوتیا در سال ۵۸ پیش از میلاد به تصرف ژولیوس سزار امپراطور روم درآمد. در قرن پنجم میلادی، ژرمنها به این سرزمین وارد و در ساحل غربی رود آر ساکن شدند. ژرمنها و اقوام بورگون (Burgun) و فرانک جامعهای مستقل تشکیل دادند. آنها در سال ۶۳۹ میلادی، دولتی را بنیان گذاشتند که بعدها فرانسه نامیده شد. در سدهٔ نهم بین سوابیا (Swabia)و بورگوندیها (Burgundians) تقسیم و در سال ۱۰۳۳ تحت نظارت امپراطوری مقدس روم وحدت پیدا کردند. حکومت منطقه در قرن سیزدهم بین کنتها و خاندان هابسبورگ) و حکمرانان محلی تقسیم شد. در سال ۱۲۹۱، سه منطقهٔ اوری (سرزمین فعلی سوییس)و شوایتس (schweiz) و اولتروالدن (Ulterwalden) اتحادیهای تشکیل دادند که اساس کنفدراسیون سوییس قرار گرفت.
زبان و خطدر قانون اساسی سوئیس از سه زبان رسمی و چهار زبان ملی یاد شده است. زبانهای رسمی عبارتند از: فرانسه، آلمانی، ایتالیایی، در نتیجه نام سوئیس، سه اسم رسمی دارد: «شوایز» به آلمانی، «سوئیس» به فرانسه و «سوایزر» به ایتالیایی تمام قوانین ملی به این سه زبان نوشته میشود.از دیگر زبانهای خارجی غیر مرسوم در کشور سوئیس، زبان «امانش» است که ارتباط نزدیکی با لاتین دارد و میتوان گفت که تقریباً 1 درصد سوئیسیها به آن تکلم میکنند.حدود 70 درصد از مردم سوئیس به شکلی خاص از آلمانی صحبت میکنند که آلمانی سوئیسی نامیده میشود. آلمانی سوئیسی یک زبان جداگانه و مخصوص است به نحوی که مردم آلمانی زبان سایر قسمتهای اروپا به سختی آن را درک میکنند. در نواحی مختلف سوئیس این زبان و نامش فرق میکند. اما هرکجا که آلمانی سوئیسی رایج است در مطبوعات و رادیو و تلویزیون از زبان آلمانی استاندارد استفاده میشود.
زبان فرانسه را حدود 20 درصد مردم سوئیس به آن صحبت میکنند. ایتالیایی هم زبان 10 درصد از مردم این کشور است. اما ایتالیایی و فرانسوی که سوئیسیها به آن تکلم میکنند اختلاف چندانی با آنچه فرانسه و ایتالیا به آن صحبت میکنند ندارد.
سیاستقانون اساسی سوییس در ۲۹ مه ۱۸۷۴ تصویب شد و پس از آن اصلاحات زیادی در آن صورت گرفته است. سیستم سیاسی سوییس مرکب از دموکراسی مستقیم و غیر مستقیم بر مبنای حق حاکمیت مردم و جدایی از قدرتها می باشد. در انتخابات فدرال همهٔ شهروندان بالای ۱۸ سال، واجد شرایط رای دادن هستند. مردم سوییس با فرهنگ سیاسی غنی و پیشرفته و به پشتوانهٔ قانون اساسی و تجربیات گرانبار تاریخی این کشور، در فرآیندهای قانون گذاری و اجرایی، به شیوه ای بدیع و فعال مشارکت دارند. بدین گونه که برای تصویب شدن یا نشدن قانونهای خاص در کشور همه پرسی صورت میگیرد. بر طبق قانون اساسی اگر دادخواستی حداکثر آرا را کسب کند تصویب خواهد شد.
حکومتکنفدراسیون سوئیس دارای پیشینه تاریخی 700 ساله است و تاریخ استقرار و بنیانگذاری آن به سال 1291 بازمی گردد. بدین لحاظ، این کشور را، با نظام سیاسی خاص حاکم بر آن، میتوان جز کهن ترین نظامهای حکومتی و از معدود دموکراسیهایی دانست که در دوران سیاه موسوم به «قرون وسطی» متولد شد. تاریخ سوئیس با اقدام سه کانتون سوئیسی (اوری، شواتیس، نیدوالان) در جهت ایجاد یک نظام کنفدرالی در سال 1291 آغاز گردید. و تنها کشور اروپایی است که همواره «جمهوری» بوده است.کنفدراسیون سوئیس حاصل اتحاد ایالاتی است که بر اساس پیمانی موافقت نمودند برای حفظ منافع خود یک حکومت مرکزی را بوجود آورند. این حکومت فدرال و دموکراتیک، دارای یک قوه قانونگذاری به نام «مجمع فدرال» یک قوه اجرایی به نام «شورای فدرال» و یک قوه قضاییه به نام «دادگاه عالی فدرال» است. امتیازات و وظایف سه قوه مذکور را قانون اساسی فدرال معین نموده است. کنفدراسیون سوئیس مرکب از 20 کانتون و 6 نیمه کانتون، دارای یک قانون اساسی میباشد دولت سوئیس یک ساختار فدرالیستی است که در آن برای کانتونها سهم قابل توجیه از آزادی، اتخاد تصمیمات سیاسی و خودمختاری در نظر گرفته شده است. در واقع حقوق مردمی در کانتونها و کمونها (نیمه کانتونها) بطور کلی بر اساس حقوق فدرال است ولی در جزئیات، ویژگیهای خاص منطقه را داراست.
مدل حکومتی سوئیس از نوع سیستم معاهده ای است. خصوصیات اصلی رژیم معاهده ای، اجتماع تنگاتنگ قوه مقننه و قوه مجریه میباشد که در اختیار یک واحد و به نفع پارلمان قرار میگیرد. پارلمان به نحوی است که میتوان گفت، خود، قوه مجریه را اعمال میکند و یا به عبارت دیگر در این سیستم قوه مجریه وجود ندارد. دومین خصیصه این سیستم آن است که رئیس حکومت و اساساً «نهاد حکومت» وجود ندارد و کارها بوسیله پارلمان انجام میگیرد. در این سیستم، قوه مجریه در دست پارلمان است. این قوه توسط «شورای فدرال» که اعضای آن به وسیله پارلمان برای مدت 4 سال انتخاب میشوند، اعمال میشود. این شورا مطیع پارلمان است و هیچ هویت مستقلی از خود ندارند و اعضای آن تحت کنترل و نفوذ پارلمان قرار دارند.
احزاب مهم کشورحزب سوسیال دموکرات
حزب رادیکال دموکرات
حزب مردمی دموکراتیک مسیحی که مخالف تمرکز قدرت است.
حزب مردمی سوییس که مرام آن، انزواطلبی و ملت محوری است
حزب سبز
حزب لیبرال
حزب مردمی انجیلی پروتستان
اتحاد دموکراتیک فدرال
حزب کارگر سوییس
ارتش سوئیس ارتش سوئیس شامل نیروی زمینی و نیروی هوایی است. تنها در حدود ۵ درصد از این ارتش حرفهای است و بقیه متشکل از سربازان وظیفه است. سن خدمت وظیفه عمومی در سوئیس بین ۲۰ تا ۳۴ سال است که در شرایط ویژه به ۵۰ سال میرسد. خدمت وظیفه عمومی در سوییس برای مردان اجباری است، هر چند زنان هم میتوانند به طور داوطلبانه عضو ارتش شوند . سوئیس به خاطر اینکه کشوری است که به دریا راه ندارد، فاقد نیروی دریایی میباشد. اما در کرانهٔ دریاچههای مرزیاش دارای گارد ساحلی میباشد.
تقسیمات کشوریشهرهای سوئیس
جغرافیاسوئیس با مساحت ۴۱٬۲۸۵ کیلومتر مربع کشور نسبتاً کوچکی است و با جمعیت ۷٫۵ میلیونی دارای تراکم جمعیت متوسطی به اندازه ۱۸۲ نفر در هر کیلومتر مربع میباشد. این تراکم در مناطق جنوبی سوئیس که کوهستانی است کمتر از میانگین میباشد درحالی که قسمتهای شمالی پرتراکمتر میباشند.
سوئیس بهطور کلی به سه منطقه جغرافیایی تقسیم میشود: کوههای آلپ سوئیس، ناحیه «میتلاند» یا فلات سوئیس و کوههای ژورا در ناحیه شمالغربی و حوالی مرز فرانسه.
اقتصاد
سوئیس یکی از ثروتمندترین کشورها است، سویس عضو اتحادیه اروپا نیست ولی عضو انجمن تجارت آزاد اروپا(EFTA) است، در سال ۱۹۹۹ میلادی سوئیس با اتحادیه اروپا قرارداد بست و عضو EFTA گردید . به موجب این قرارداد ، داد و ستد بین کشورهای عضو اتحادیه با سوئیس آسانتر گشت .
بانکداری در سوئیس یکی از مهمترین بخشهای این کشور محسوب میشود . شرکتهای بیمه نیز سهم زیادی در اقتصاد سوئیس دارند . دیگر بخش مهم اقتصادی صنعت توریسم است . ژنو و زوریخ جزو شهرهای گردشگر پذیر هستند . همچنین کوهستانهای این کشور میزبان گردشگرانی هستند که برای ورزشهای برفی به این کشور سفر میکنند .
مردم
جمعیت کشور سوئیس بالغ بر هفت و نیم میلیون نفر میباشد . ۶۴٪ از این جمعیت زبان آلمانی زبان اولشان محسوب میگردد که این زبان در قسمتهای شمالی و مرکزی زبان اول است . ۱۹٪ زبان فرانسوی زبان اولشان است که اکثرا در غرب این کشور زندگی میکنند . ۸٪ به زبان ایتالیایی سخن میگویند که غالبا در جنوب سوئیس ساکن هستند و تنها حدود یک درصد از آنها به زبان رومانش صحبت میکنند که در قسمت جنوب شرقی این کشور هستند . زبان آلمانی در سوئیس به عنوان زبان مادری مردم محسوب نمیشود بلکه زبانی که آنان صحبت میکنند زبان آلمانیش نامیده میشود که دستور زبان و نوشتار متفاوتی دارد و ممکن است خیلی از آلمان زبانان این زبان را متوجه نشوند، اما مردم سوئیس مخصوصا در شهرهای بزرگ زبان آلمانی را به خوبی میتوانند صحبت کنند .
در حدود ۲۲٪ جمعیت سوییس را مهاجران تشکیل میدهند . اکثرا مهاجرین به خاطر شغل راهی این کشور میشوند .
دین اکثر مردم این کشور مسیحیت است . ۴۳٪ از آنان کاتولیک ۳۵٪ آنها پروتستان و ۲٪ آنها ارتودوکس هستند . دین ۴٪ مردم نیز اسلام است . بقیه نیز پیرو سایر دینها و یا بدون دین هستند .
سوییس را با شکلات، پنیر، سیستم بانکداری، ساعت سازی و کوهستانهایش میشناسند .
فرهنگ
در گذشته، فرهنگ سوییس تحت تاثیر همسایگانش بوده است. اما در سالهای اخیر باوجوه تمایز، در آن رشد یافته است.به طور کلی، سوییس را از مراکز فرهنگی اروپا نمی دانند. خانوادهها در سوییس عموما کوچکند و والدین، اغلب یک یا دو فرزند دارند.حریم خانواده در این کشور بسیار مهم است. بیشتر مردم سوییس، هنگام احوالپرسی با همدیگر دست می دهند.و آداب سنتی را رعایت می کنند. کشور سوییس به خاطر ماهیت بشر دوستانه اش شناخته شده است.
غذا
آشپزی سوئیس دارای چند چهره میباشد. در حالی که ظرفهای فوندو (ظرفی برای درست کردن پنیر و روغن)از روستی (غذایی عمدتا" از سیب زمینی و پنیر)و مانند دیگر غذاهای سوئیسی در کل کشور مصرف میشود، اما هر منطقه توسعه یافته برای خود نسبت به اقلیم و زبان آن منطقه خوراکی متفاوت دارد. طبخ سنتی سوئیس بسیار شبیه به خوراک و موادی میباشد که در دیگر کشورهای اروپایی نیز موجود است، همچنین محصولات لبنی ممتاز مثل پنیر گرویره و امنتال که در دره هایی به همین نام ساخته میشوند در گروه خوراک سوئیسی قرار دارند. شکلات در سوئیس از قرن ۱۸ میلادی شروع به ساخته شدن شد، اما در اواخر قرن ۱۹ به شهرت جهانی رسید که دلیل آن دستیابی یه صنعت و اختراع هایی در زمینه معتدل سازی و شکل دهی شکلات بود که منجر به بالا رفتن کیفیت آن شد. همچنین ابتکار ساخت شکلات شیری توسط دانیال پیتر از این اقدامات بود.
ادبیاتادبیات در سوئیس متاثر از زبانهای این کشور است . رمان هایدی اثر یوهانا اشپیری شناخته شده ترین اثر ادبی سوئیس است. کتاب نسبتا مشهور دیگری که میتوان نام برد رمان خانواده سوئیسی رابینسون اثر یوهان ویس است که به تقلید از رمان رابینسون کروزوئه نوشته شده است.
مذهباکثریت مردم سوئیس مسیحی هستند و اسلام دومین دین در این کشور است. ادیان دیگر در حدود ۴.۳٪ در بین مردم این کشور طرفدار دارند و در حدود ۱۱.۱٪ مردم سوئیس دارای هیچ دینی نیستند.
مسیحیتاکثریت مردم سوئیس پیرو آیین مسیحی هستند. در بین انواع شاخههای مسیحیت کاتولیک بیشتر طرفدار را با حدود ۴۱.۸٪ در بین مردم این کشور دارد. بعد از کاتولیک، پروتستان با حدود ۳۵.۳٪ و ارتودوکس با ۱.۸٪ در قرار دارند. سایر شاخههای مسیحیت هم ۰.۴ مردم سوئیس را تشکیل میدهند.
اسلامبا در بر گرفتن ۴.۳٪ جمعیت سوئیس ؛ پس از مسیحیت اسلام دومین دین غالب کشور سوئیس به شمار میرود. مسلمانان در تمامی شهرهای سوئیس پراکندهاند. مراکز مراسم مذهبی مسلمانان به حدود ۹۰ مرکز میرسد.
دانشگاهکشور سوئیس دارای ۲۰ دانشگاه معتبر میباشد.
زنان در سوئیسنقش زنان در کسبوکاردر سالهای اخیر زنان سوئیس نقش بسیار پررنگتری پیدا کردهاند. آنها حتی در حوزههایی که کاملا در اختیار مردان بوده، وارد شده و به موفقیتهای بزرگی هم دست یافتهاند. اگرچه هنوز خیلی معمول نیست که زنان در بالاترین نقطه از سلسله مراتب مدیریتی باشند، ولی این امر به تدریج در حال اتفاق است و دیدن زنان در راس هرم مدیریتی شرکتهای بزرگ در سالهای آتی، امری عجیب نخواهد بود.ورود به کسبوکار و قرار گرفتن در سطوح ارشد برای زنان خارجی در کشور سوئیس کار دشواری نخواهد بود. فقط باید بتوانند تواناییهای رقابتی لازم برای آن پست، مهارت، دانش فنی و پشتکار خود را نشان دهند.
وضعیت زنان در جامعه4/3 میلیون نفر یعنی معادل 51% جمعیت کل کشور را زنان تشکیل میدهند. اگر چه زنان از سال 1976 از حقوق مساوی با مردان در زمنیه انتخابات پارلمانی برخوردار شدند، اما در مواردی موقعیت بسیار خوبی در مجامع سیاسی و ردههای گوناگون نظام حکومتی نمی باشند. در مجلس شورای ملی سوئیس از مجموع 200 نماینده، 35 نفر زن هستند.در مجلس شورای ایالتی (سنا) از مجموع 46 نماینده فقط 4 زن وجود دا رد که این رقم معادل 8/7 % نمایندگان مجلس شورای ایالتی است.
در سوئیس زنان مانند مردان آموزش نظامی دیده و به همراه مردان در واحدهای نظامی خدمت خواهند کرد. البته برای زنان به گونه ای برنامه ریزی شده که بتوانند بیشتر به خانواده و وظایف مادری بپردازند.
شورای فدرال سوئیس در سال 1987 کنوانسیون عدم تبعیض علیه زنان را امضاء کرده است. اگرچه در قانون اساسی سوئیس جزئیات اصل تساوی حقوق زن و مرد مشخص شده، لیکن هنوز تساوی حقوق کاملاً به مرحله اجرا درنیامده است. در همین راستا شورای فدرال به منظور پیاده کردن کامل اصل تساوی حقوق زن و مرد در سال 1976 نظر مساعد خود را با تشکیل سازمان برابری حقوق زن و رمد و رسیدگی به حقوق زنان اعلام نمود که جزئیات آن در قانون اساسی مشخص گردیده است.در حال حاضر بیش از 30 سازمان غیردولتی زنان در سوئیس فعالیت دارند.
اکثریت زنان سوئیس احساس میکنند که در زمینه مشاغل و پستهای اجتماعی و سیاسی مورد تبعیض واقع میشوند. تحقیقات مجله بوند نشان میدهد 92 درصد زنان دستمزد کمتری نسبت به مردان دریافت میکند و 85 درصد نیز بر این باورند که جنسیت آنان اثرات منفی بر شغل آنها دارد.
گذران مفید اوقات فراغت از تجارت در سوئیسبا اینکه سرگرمی و فراغت از کار به هیچ وجه در سوئیس غیرمعمول نیست، ولی به اندازه فراغت از کار در کشورهای جنوب اروپا اهمیت ندارد. در این کشور بیشتر احتمال دارد که برای صرف غذا به مراسم ناهار دعوت شوید تا شام یا صبحانه! همانند اکثر کشورهای شمالی اروپا، سوئیسیها نیز مرز مشخصی میان زندگی کاری و زندگی شخصی خود قائل هستند. لذا ترجیح میدهند سرگرمیهای کاری خود را در همان ساعات اداری داشته باشند و بقیه زمان را به خانواده و دوستان خود اختصاص دهند. پس گذران اوقات فراغت کاری معمولا در هنگام ناهار و در یک رستوران خوب انجام میگیرد. در هنگام صرف غذا، صحبت کردن درباره مسائل کاری بسیار محتمل است، ولی هوشمندانه تر آن است که شروع صحبت را به تاخیر انداخته و صبر کنید تا میزبان آغازکننده بحث باشد.
اگر برای صرف یک وعده غذا دعوت شدید، معمولا از میزبان انتظار میرود که صورتحساب را بپردازد، همچنین وقتی شما کسی را برای یک ناهار کاری دعوت کردید، باید هزینه آن را خودتان پرداخت کنید.به عنوان یک کشور چندملیتی، انواع و روشهای متفاوت پخت غذا در نقاط مختلف سوئیس وجود دارد و این کشور میتواند به داشتن روشهای آشپزی ویژه در قسمتهای مختلف خود ببالد. (صحبت درباره انواع مختلف غذا میتواند موضوع مناسبی برای بحثهای دور میز ناهار باشد.)دادن انعام در سوئیس بسیار رایج است. پرداخت آن معمولا با مضاربی از 10 فرانک انجام میشود. به عنوان یک قاعده کلی، انعامی حدود 5 الی 10 درصد مناسب میباشد.
تیم ملی فوتبال سوئیستیم ملی فوتبال سوئیس یک تیم فوتبال بینالمللی است که به نمایندگی از کشور سوئیس به میدان میرود. این تیم زیر نظر فدراسیون فوتبال سوئیس فعالیت میکند. در سال ۱۹۲۰ یک دروازهبان ایرانی به نام حسینعلیخان سردار در بازی برابر تیم ملی فوتبال فرانسه برای این کشور به میدان رفت.