تاریخچه زبان فارسی (پارسی)

پارسی یا فارسی زبان مردم پارسا بود که در سالهای330 تا 550 قبل از میلاد در ایران حکومت می‎کردند این زبان به گفتة محققین به گروه زبانهای هند و ایرانی تعلق دارد. زبان فارسی زبان امپراطوری فارس قرار گرفت و به طور گسترده‎ای در دوره‎های باستان از مرزهای هندوستان در شرق روسیه در شمال، سواحل جنوبی خلیج فارس تا مصر و مدیترانه در غرب به آن تکلم می‎کردند.

در طول قرون، زبان پارسی به شکل امروزی آن تغییر یافت و امروزه زبان فارسی عمدتاً در ایران، افغانستان، تاجیکستان، و بخشهایی از ازبکستان صحبت می‎شود.

زبان فارسی زبان دربار بسیاری از پادشاهان هندی بود تا زمانیکه بریتانیایی‎ها پس از اشغال هند در قرن هیجدهم استفاده از آنرا منع کردند.

پادشاهان مغول هندوستان، فارسی را به عنوان زبان دربار خود درآورده بودند. بر روی دیوارهای ردفورد (قلعه قرمز) این جمله حکاکی و با طلا پرشده است «اگر فردوسی در جهان است همین است و همین است و همین است».

اگرچه نام زبان به عنوان فارسی یا پارسی یا به شکل عربی آن فارسی (زیرا در زبان عربی حرف پ ندارند) حفظ گردیده است این زبان دچار تغییرات بسیار گردیده‎ و می‎توان آنرا به چهار گروه زیر طبقه‎بندی کرد:

1-فارسی قدیم             2- فارسی میانه         3-فارسی کلاسیک

4-فارسی مدون

فارسی قدیم آن چیزی است که قبیله پارسای اولیه در دوران هخامنشی صحبت می‎کردند و برای ما نمونه‎هایی حک شده بر روی سنگ به زبان میخی باقی گذارده‎اند.

فارسی میانه زبانی است که در دوران ساسانیان صحبت می‎شد و به آن پهلوی تبری می‎گویند. نوشته‎های بسیاری از آن دوران به شکل نوشته‎های مذهبی دین زرتشی در اختیار داریم که عبارتند از «بانداشی، آراویراف نامه، مینوخرد، پندنامه، آدور بک مهر اسفند و غیره)

در فارسی کلاسیک مبدأ این زبان خیلی روشن نیست ریشه کلمات در زبانهای مختلفی که در بخشهای مختلف کشور مورد تکلم بودند قرار دارند اما ریشة اکثر لغات در فارسی قدیم پهلوی و اوستا می‎باشد. این کلمات در نوشته‎ها و اشعار کلاسیک نشان داده شده‎اند فردوسی مدعی است که به مدت سی سال سختی‎های بسیاری تحمل کرده تا این زبان را که تحت فشار مهاجمین عرب و در آستانة نابودی بوده حفظ کند.

ذکر این نکته اهمیت دارد که هر کشوری را که عربها بر آن غلبه کرده‎اند تمدن، فرهنگ و زبان خود را از دست داده و زبان و شیوة زندگی عربی را پذیرفته است به طور مثال مصر که مردمان آن می‎توانستند اهرام را بسازند منجمین خوبی بودند و از هنر مومیایی برخوردار بودند فرهنگ و زبان خود را در مقابل اعراب از دست دادند و زندگی همانند آنها را آغاز نمودند. این تنها ایران بود که این روند را بر هم زد و در مقابل اعراب ایستادگی نمود. وفرهنگ و زبان خود را حفظ کرد و حتی با ایجاد شیعه اسلام را به روایت خود  پذیرفت.

بعدها زمانی که مغولها به ایران تجاوز کردند ایرانیها آنها را به سفرای زبان و فرهنگ و هنر ایرانی تبدیل نمودند. مغولها زبان فارسی را زبان دربار خود در هندوستان قرار دارند.

زبان فارسی مدرن یا فارسی (تلفظ عربی پارسی) آن طور که امروزه تکلم می‎گردد دارای لغات بسیاری با ریشه‎های غیر ایرانی است برخی اصطلاحات فنی جدید از انگلیسی، فرانسه و آلمانی به طرز قابل محض وارد زبان شده‎اند و قابل تشخیص هستند. اما عربی بخش اعظم زبان را با جایگزینی به جای لغات اصیل پارسی تخریب کرده است. آنچه را که فردوسی برای حفظ آن به سختی کارکرد در حال از دست رفتن است، لغات اروپایی عموماً به این دلیل مورد استفاده قرار گرفته‎اند که هیچ لغت فارسی برای توضیح وضعیت محصول موجود نبود بجای ساختن یک واژه جدید لغت خارجی همراه با کالا وارد شد بطور مثال همراه با اتومبیل وارداتی شکل فرانسوی نام آن یعنی «اتومبیل» وارد گردید زمان، کوشش و حمایت بسیاری از سوی دولت صرف شد تا واژه جدید «خودرو» ایجاد شد و جایگزین لغت خارجی قرار گرفت. نمونه دیگر کلمة «تلویزیون» است که جایگزین ناموفق‎تر «صدا و سیما» را دارد. و همچنین است وضعیت کلمه «رادیو»

لغات غیر فنی نظیر «مرسی» تشکر، وجود دارند، که در زبان فارسی تثبیت شده و بسیاری از ایرانیان آنرا یک کلمه خارجی نمی‎دانند و کلمه فارسی «تشکر» به عنوان جایگزین در صحبت مورد استفاده قرار میگیرد ما در نوشتن معمولاً جایگزین «مرسی» است.

مثال دیگر کلمه «سلام» است که از عربی اقتباس شده و توسط ایرانیان به عنوان ادای احترام در زمان ملاقات دوردست به جای ادای احترام پارسی در روزگار نیک و درود مورد استفاده قرار می‎گیرد.

در عربی «سلام» به معنای صلح است اما هیچ ایرانی از معنا و ریشة آن آگاه نیست اعراب که به صورت یک قبیله زندگی می‎کردند همیشه در حال جنگ با یکدیگر بودند و همیشه شمشیر آن‎ها در کنارشان آماده بود وقتیکه آنها به قدر کافی به یکدیگر نزدیک می‎شدند مجبور بودند با صدای بلند کلمه «سلام» بگویند به این معنا که من با شما در صلح هستم وگرنه فرد به عنوان دشمنی که بایستی کشته می‎شد تلقی می‎گردید. عدم پاسخ به یک سلام حتی در میان ایرانیانی که نمی‎دانند این کلمه به معنای صلح است نشانه خصومت به حساب می‎آید.

مثالهای بسیاری در باره کلمه‎های خیلی معمولی وجود دارند تحریف انجام شده توسط کلمات عربی خسارت بسیاری را به زبان فارسی زده است زیرا نه تنها جایگزین کلمات اصیل پارسی شده بلکه آنها را از زبان پارسی نیز خارج نموده تا حدی که ارائه مجدد این کلمات اصیل پارسی به نظر بسیاری از خوانندگان، بیگانه به نظر می‎‏رسد. خسارت وارده به قدری گسترده بوده است که کلمات عربی حتی به اخرین چاپ «فردی اوستا» کتاب دعای زرتشتیان نیز راه یافته‎اند که انتظار می‎رود به زبان اوستا می‎باشد.

«پارسی تاجیک        پارسی دری»

مردم تاجیکستان و افغانستان شکل نسبتاً خالص‎تری از زبان فارسی را حفظ نموده‎اند و آنرا پارسی تاجیک درتاجیکستان و پارسی دری در افغانستان می‎نامند.

«دری» زبان دری که توسط زرتشتیان یزد و کرمان تکلم می‎شود هیچ وجه اشتراکی با دری افغانستان ندارد در واقع دری زرتشتی توسط افراد فارسی زبان درک نمی‎شود و زبانی است که هیچ دست نویسی ندارد و نوشته نشده است. کودکان آنرا به عنوان زبان مادری فرا می‎گیرند و این زبان قرنها به این نحو حفظ شده است زرتشتیان کرمان که پس از دهه 1940 بدنیا آمده‎اند زبان دری را صحبت نمی‎کنند زیرا والدین آنها که فکر می‎کردند فرزندان آنها با صحبت کردن به زبان دری لهجه فارسی منحصر به فردی را نسبت به سایرین پیدا می‎کنند و در مدرسه به عنوان زرتشتی شناخته می‎شوند و در نتیجه مورد آزا واذیت مسلمانان قرار می‎گیرند، زبان دری را به آنها نیاموختند و خوشبختانه زرتشتیان یزد ارتباط قوی با این زبان را حفظ نموده و همه بچه‎ها، این زبان را یاد گرفته و آنرا صحبت می‎کنند.

منبع:
www.takbook.com