تاریخچه قهوه

این گمان که قهوه نوشیدنی فرنگی است و چای نوشیدنی ایرانی، تصویر اشتباهی است که در ذهن اغلب ایرانیان امروز نقش بسته، حال آنکه اروپاییان با هر‌دوی آنها در خاور زمین آشنا شدند. ابن‌سینا در کتا‌ب پزشکی خود "قانون" درباره‌ی دانه‌ای به نام "بونو"(Buno)، جوشانده آن، کاربردهای پزشکی، انرژی بخشی و کمک به معده و گوارش آن نوشته‌ است. ابن‌سینا درباره‌ی بونو چنین می‌نویسد:

«برای گزینش، آن دانه‌هایی بهترین‌اند که سبُک باشند و رنگ لیمویی و بوی خوشی دارند. دانه‌های سنگین و سپید خوب نیستند. طبع آن در درجه‌ی نخست گرم و خشک است و به باور برخی سرد است. به اندام‌ها نیرو می‌بخشد، پوست را پاکیزه می‌کند، رطوبت زیر آن را خشک می‌کند و بوی خوشی به تن آدمی می‌بخشد.»

واژه شناسی:

  اولین اشاره به "قهوه" در زبان انگلیسی به شکل "Chaoua" می‌باشد. در زبان‌های انگلیسی و اروپایی، قهوه از کلمه ترکی عثمانی کاهوه (Kahveh) و ایتالیایی کافه (Caffe) گرفته می‌شود. واژه ترکی این کلمه نیز از واژه عربی "قهوه" اقتباس شده بود. زبان شناسان عرب معتقدند که واژه قهوه در اصل به معنی شراب بوده و ریشه آن به فعل "قها" یعنی بی‌اشتها بودن اشاره دارد زیرا این باور وجود داشته که این نوشیدنی موجب کم اشتهایی می‌شود.

 مولانا در یکی از غزل‌های سه زبانه‌ی خود (به یونانی، پارسی و عربی) چنین گفته است:

« یا سَیدتی! هاتی! مِن قهوة کاساتی         مَن زارَک مِن صَحو، ایّاک و ایّاهُای »

(بانوی من! چند جام باده برایم بیاور. هر‌که از روی هشیاری پیش تو آمد، هان تو و هان او (یعنی او را راه مده)