بهارستان (2) ، نام باغ و مجموعة بنا، و میدانی در مرکز تهران از سدة سیزدهم . 1) باغ و بنا . قدیمترین آگاهیها دربارة زمینهای این بنا به زمان فتحعلی شاه قاجار (1212ـ1250) باز می گردد. در آن زمان باغهای بزرگ نگارستان ، بهارستان و نظامیه در حوالی میدان بهارستانِ کنونی (رجوع کنید به ادامة مقاله ) قرار داشت (انوار، ص 42). مالک باغ بهارستان ، محمد حسن خان سردار، آن را به علیخان حاجب الدوله مقدم مراغه ای (متوفی 1285) فروخت . علیخان این باغ را گرو گذاشت و چون دیون خود را نپرداخت ، باغ به میرزاحسین خان قزوینی ، مشیرالدوله سپهسالار اعظم (1241ـ 1298) فروخته شد (همان ، ص 42ـ43). در 1293، میرزا مهدی خان شقاقی ، ممتحن الدوله (1263ـ1342)، طراحی بنای کاخی را در این باغ به عهده گرفت (ممتحن الدوله ، ص 258؛ برای بناهای دیگر این مجموعه رجوع کنید به سپهسالار * ، مسجد و مدرسه ). به نظر می رسد که سپهسالار در ساختن این بنا، علاوه بر استفادة شخصی ، هدفهای دیگری نیز در نظر داشته است . ناظم الاسلام کرمانی (ج 1، ص 142) طرح و فضاسازی بهارستان را مؤید این نکته دانسته است . دهخدا (ذیل «حسین سپهسالار»)، به شباهت فوق العادة این بنا با عمارت مجلس عثمانی در همان سالها اشاره می کند.
کاخ کوروش (دشتستان) ، واقع در شهر برازجان از توابع بخش مرکزی شهرستان دشتستان یکی از آثارهای تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است.
فتحعلی شاه قاجار برای تفریحات تابستانی خود دستور می دهد تا در منطقه ای خوش آب و هوا خارج از شهر تهران که وسعتی بسیار کمتر از امروز داشت باغی مصفا بسازند. درکنار روستایی که «گُرده وی» یا «گُرده به»خوانده می شد و در نیاوران امروز قرار داشت به جای نیزاری که در همسایگی روستا واقع بود باغ را ساختند. باغ ییلاقی فتحعلی شاه که در جای نیزار ایجاد شد را «نی آوران» نامیدند که بعدا به نام «نیاوران» مشهور شد.