تاریخچه شبکه های اجتماعی

مقدمه:

بحث شبکه های مجازی و بیان تاریخچه کوتاه آنها بدون رعایت ترتیب علمی و منطقی ممکن است مسیر مطالعاتی را به سمت سوی گمراه کننده و مسائل فنی حاکم بر این جوامع بکشاند . از همین رو سعی می کنیم ضمن دوری مختصر از ذکر مصادیق فراوان و پیچیدگی های فنی، ابتدا مبانی و چرایی تشکیل این جوامع را تبیین نمایم.

شبکه های اجتماعی متشکل از افراد (یا سازمان ها) هستند که توسط یک یا چند نوع علاقه خاص به هم گره خورده اند.وابستگی هایی مثل دوستی ، خویشاوندی ، منافع مشترک ، تبادل مالی ، علاقه خاص به یک موضوع باورهای مشترک ، دانش و هنرو…

تجزیه و تحلیل شبکه های اجتماعی و تحلیل تئوریهای موجود نشان می دهد که اصلی ترین نکته در هر شبکه ای، روابط است. و از آنجا که درک و فهم این روابط در سطح و گستره یک شبکه بسیار مشکل و غیرممکن است ، تحلیل شبکه های اجتماعی نیز کاری بسیار دشوار می نمایاند. شبکه های اجتماعی در بسیاری از سطوح فعالیت می کنند ، از خانواده تا سطح کشورها و بین الملل، و نقش مهمی در تعیین راه حل مشکلات یا ایجاد آن ها دارند.

جامعه مجازی در ساده ترین شکل آن ، بستری است برای ایجاد روابط ، مشخص مانند دوستی ، بین گره های، گروه هایی که به افرد متصل هستند است در نتیجه ارتباطات اجتماعی از آن فرد به شبکه و از شبکه به کل افراد سرایت می کند.

تجزیه و تحلیل شبکه اجتماعی به عنوان یک تکنیک کلیدی در جامعه شناسی مدرن پدید آمده است

به اعتقاد کاستلز (رجوع شود به ۱-۲-۳)، شبکه های اجتماعی محصول همگرایی سه فرآیند تاریخی مستقل هستند.

۱- انقلاب اطلاعات
۲- تجدید ساختار سرمایه داری و اقتصاد متکی به برنامه ریزی
۳- نهضتهای فرهنگی دهه ۱۹۶۰

این سه فرآیند موجب شدند تا شبکه های اجتماعی مجازی تولد یافته و رشد کنند.

وی‍‍‍ژگی اصلی این جوامع در نگاه کاستلز با توضیحاتی کوتاه عبارتند از:

۱- اقتصاد اطلاعاتی: بدین معنا که بهره برداری و رقابت میان شرکت ها و بنگاه های اقتصادی بیش از هر زمان دیگر به دانش واطلاعات و تکنولوژی های جدید وابسته شده است.

۲- اقتصاد جهانی: این غیر از اقتصاد جهان است که از قرن ها پیش جریان دارد. در واقع هسته و لایه های زیرین شبکه های اجتماعی حاضر به نوعی به اقتصاد جهانی پیوندی مستحکم برقرار کرده است.(تائید نسبی نظریات مکتب فرانکفورت)

۳- فعالیت اقتصادی شبکه ها: وی‍ژگی سوم در واقع چهره عریان شاخصه دوم است. شبکه ها به تدریج بسط و گسترش می یابند و سعی میکنند دیگر شبکه های اجتماعی را در خود حل کرده یا نابود کنند ودر این مسیر ازفعالیت های اقتصادی و تبلیغات شرکت ها سود می جویند.

۴- تحول در کار:روابط کاریگذشته میان کارگر و کارفرما و شرکت به سبب ایجاد شبکه های اجتماعی متحول و دگرگون شده است.این روابط انعطاف بیشتری پیدا کرده و در محدوده های کوچک ترافراد بیشتری اشتغال دارند.

۵- ظهور قطبهای متقابل: تلاشهای فردی و هویت های انحصاری در مقابل نهاد های کارگری یا دولت ها افزایش یافته و قدرت و توانایی افراد و شبکه ها را در مقابل دولت های ملی افزایش داده است در ضمن با عضویت افراد دراین شبکه ها مفهوم ملیت کم رنگ تر از گذشته شده است.